W samorządach

Ranking: Rekordowe wydatki województw – miasta inwestują przez spółki

Inwestycje w samorządach wojewódzkich po raz pierwszy przekroczyły poziom 7 miliardów złotych! To rekord, wynik lepszy niż w najlepszych dotychczas latach 2009–2011. Wzrost znaczenia wojewódzkich inwestycji idzie w parze z tendencją do koncentracji środków unijnych na dużych projektach inwestycyjnych. Publikujemy cały ranking wydatków na infrastrukturę autorstwa Pawła Swianiewicza i Julity Łukomskiej.

W tegorocznym rankingu zdecydowanie wybijają się dwie tendencje. Po pierwsze jest to rekordowy rok województw. Poziom inwestycji w samorządach wojewódzkich po raz pierwszy przekroczył 7 miliardów złotych. Jak napisał w swoim artykule prof. Paweł Swianiewicz trajektoria zmian wydatków majątkowych samorządów jest ściśle powiązana z absorpcją środków z programów operacyjnych finansowanych przez fundusze strukturalne i fundusz spójności. – Można się domyślać, że i w tym przypadku znaczenie miały zmiany zasad przyznawania tych środków. Wzrost znaczenia inwestycji wojewódzkich współgra z narastającą tendencją do koncentracji środków unijnych na dużych projektach inwestycyjnych – pisze profesor.

 

Druga warta zauważenia tendencja? Miasta inwestują coraz więcej przez spółki. Od wielu lat przy okazji rankingu inwestycyjnego staramy się także zbierać dane o inwestycjach  realizowanych samodzielnie przez spółki komunalne. Po raz drugi naszą ankietę w tej sprawie rozesłaliśmy nie tylko do miast na prawach powiatu (gdzie spółek jest najwięcej, są najbardziej samodzielne i dysponują największymi środkami), ale także do wszystkich miast powiatowych. Na nasze zapytanie odpowiedziały tym razem prawie wszystkie miasta na prawach powiatu (64 na 66) oraz 95 miast powiatowych. Odpowiedzi z miast na prawach powiatu mieliśmy więc minimalnie więcej niż rok temu (wtedy 63), a z miast powiatowych trochę mniej (wtedy 105). 

 

Skala inwestycji prowadzonych przez spółki jest w miastach powiatowych mniejsza niż w miastach na prawach powiatu. Ale i tu znaleźć możemy takie, w których inwestycje spółek to bardzo znaczący element publicznej działalności inwestycyjnej. W tabeli znajdziemy 20 miast, w których przeciętne wydatki inwestycyjne spółek w ciągu ostatnich trzech lat przekraczały 400 zł w przeliczeniu na 1 mieszkańca. W sześciu wydatki spółek stanowiły ponad trzy czwarte wszystkich odnotowanych inwestycji w infrastrukturę techniczną. Rekordzistami są Mikołów i Oława. Wśród miast wojewódzkich wyróżniają się Gorzów Wielkopolski (ponad 70 proc. inwestycji to wydatki spółek), Opole (ponad 60 proc.) i Kraków (56 proc.).

 

Miasta z najwyższymi wydatkami inwestycyjnymi spółek komunalnych

 

Przeciętne wydatki inwestycyjne spółek komunalnych w przeliczeniu na 1 mieszkańca

Wydatki inwestycyjne spółek jako procent całości wydatków inwestycyjnych miasta

Mikołów

1768

84,2

Oława

904

85,4

Rawa Mazowiecka

859

77,9

Rypin

783

82,1

Łańcut

698

73,5

Nowy Sącz

681

71,5

Krosno

666

36,3

Poznań

646

49,1

Opole

599

61,1

Białystok

576

39,7

Warszawa

543

34,9

Skarżysko-Kamienna

538

65,4

Węgrów

533

62,9

Sochaczew

523

80,1

Kraków

477

56,0

Toruń

471

23,9

Żory

455

66,4

Tomaszów Mazowiecki

417

57,0

Gorzów Wlkp.

408

76,8

 

 

Metoda rankingu (fragment tekstu prof. Pawła Swianiewicza)

Metoda obliczania wskaźników rankingu inwestycyjnego jest od lat taka sama, ale warto przypomnieć najważniejsze elementy. Pod uwagę bierzemy nie wszystkie inwestycje  samorządowe, a tylko te na rozwój infrastruktury technicznej.

Inwestycje samorządowe w infrastrukturę techniczną koncentrują się w trzech działach:

– transport (przede wszystkim remonty i budowa dróg administrowanych przez samorządy, ale także tabor związany z lokalnym transportem zbiorowym),

– gospodarka komunalna (sieci wodociągowe i kanalizacyjne, oczyszczalnie ścieków, wysypiska śmieci, oświetlenie ulic itp.); do tej branży obok działów klasyfikacji budżetowej: „gospodarka komunalna” oraz „zaopatrzenie w energię elektryczną gaz i wodę”, zaliczamy też wydatki na infrastrukturę wiejską, klasyfikowane zazwyczaj w dziale „rolnictwo”,

– gospodarka mieszkaniowa.

 

Przy takiej definicji uwzględniamy około dwóch trzecich wszystkich inwestycji samorządowych. Bierzemy pod uwagę wydatki wyrażone w cenach stałych z 2014 roku w przeliczeniu na jednego mieszkańca, liczone jako średnia z ostatnich trzech lat (tym razem brane są pod uwagę lata 2012–2014). Zestawienie wszystkich wydatków inwestycyjnych uzupełniamy zestawieniem wydatków sfinansowanych ze środków własnych – to znaczy bez otrzymanych dotacji. Jak już wspominaliśmy, drugą wprowadzoną 9 lat temu innowacją jest próba oszacowania tych wydatków inwestycyjnych samorządów, które nie znajdują odzwierciedlenia w budżecie. Dane ograniczające się do tych pochodzących ze sprawozdań z wykonania budżetów JST są bowiem niepełne.

 

Zniekształcenie wynika z nieuwzględnienia wydatków stanowiących de facto o wysiłku samorządu, a finansowanych ze środków własnych spółek komunalnych i z przychodów lokalnych funduszy celowych (sporadycznie własne środki przeznaczają na inwestycje – bez pośrednictwa budżetu miasta – komunalne zakłady budżetowe). W efekcie zdarza się, że pozycja miasta w rankingu zależy od formy organizacyjno-prawnej wykonywania niektórych zadań, przy czym w prezentowanych zestawieniach preferowane są te miasta, które utrzymują liczne zakłady budżetowe, a nie spółki. Zdarzało się, że skarbnicy czy burmistrzowie niektórych miast zwracali mi uwagę, że w ich odczuciu pozycja ich miasta została zaniżona właśnie ze względu na fragmentaryczność danych, które zostały wzięte pod uwagę.

 

Staramy się skalę tego błędu ograniczyć. Wychodząc z założenia, że zniekształcenie wyników jest zazwyczaj szczególnie istotne w dużych miastach, od dziewięciu lat rozsyłamy do wszystkich miast na prawach powiatu ankietę prosząc o podanie informacji o wielkości inwestycji finansowanych przez spółki, lokalne fundusze i zakłady budżetowe. Począwszy od ubiegłego roku ankietę zdecydowaliśmy się rozszerzyć na wszystkie miasta powiatowe.

 

Cały ranking do pobrania:Wydatki na infrastrukturę

 

Na zdjęciach lotnisko w Szymanach (zdjęcie UM woj. Warmińsko-Mazurskiego) oraz dworzec PKS w Krynicy Morskiej (zdjęcie UM Krynica Morska)

TAGI: rankingi,

Aby zapewnić prawidłowe działanie i wygląd niniejszego serwisu oraz aby go stale ulepszać, stosujemy takie technologie jak pliki cookie oraz usługi firm Adobe oraz Google. Ponieważ cenimy Twoją prywatność, prosimy o zgodę na wykorzystanie tych technologii.

Zgoda na wszystkie
Zgoda na wybrane