Prawo

Radny nie może mieć „głosu decydującego”

Przy braku ustawowego przepisu szczególnego określenie w regulaminie rady miejskiej innej niż zwykła większość głosów dla podjęcia uchwały przez radę narusza przepis art. 14 ust. 1 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie terytorialnym (obecnie ustawy o samorządzie gminnym). Przyznanie w statucie przewodniczącemu rady gminy „głosu decyzyjnego” nie znajduje uzasadnienia w przepisach ustawowych, przez co narusza konstytucyjne zasady działania organów na podstawie i w granicach prawa (art. 2 i 7 Konstytucji RP).

Rada gminy podjęła uchwałę w sprawie uchwalenia statutu. W § 50 w ust. 1 wskazano, że uchwały rady gminy zapadają zwykłą większością głosów w obecności co najmniej połowy składu rady w głosowaniu jawnym, chyba że ustawa o samorządzie gminnym stanowi inaczej. W ust. 2 wskazano, że „w przypadku równej liczby głosów rozstrzyga głos przewodniczącego”.

Skargę na powyższą uchwałę w odniesieniu do § 50 ust. 2 statutu wniósł do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie wojewoda. Zarzucił uchwale istotne naruszenie prawa – art. 14 ust. 1 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. DzU z 2022 r. poz. 559; dalej: usg) oraz art. 2 i 7 Konstytucji RP. Podniósł, że wymóg zwykłej większości głosów oznacza konieczność uzyskania większej liczby głosów za uchwałą niż przeciw, niezależnie od głosów wstrzymujących się.

W odpowiedzi na skargę rada gminy wniosła o jej oddalenie. Jednak w ocenie organu skarga była bezprzedmiotowa, gdyż uchwałą został skreślony kwestionowany § 50 ust. 2 zaskarżonej uchwały. Osatatecznie WSA w Krakowie wskazał, że w niniejszej sprawie istotne naruszenie prawa występuje i skarga zasługuje na uwzględnienie.

Przechodząc do oceny legalności uchwały sąd na wstępie przytoczył treść przepisu art. 14 ust. 1 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym na dzień podjęcia uchwały: „Uchwały organów gminy zapadają zwykłą większością głosów w obecności co najmniej połowy składu organu, chyba że ustawa stanowi inaczej”. Z kolei zaskarżony § 50 ust. 2 załącznika do uchwały stanowił, że „w przypadku równej liczby głosów rozstrzyga głos przewodniczącego”. Sąd podzielił stanowisko NSA wyrażone w wyroku z 1 lipca 1992 r. (sygn. akt SA/Gd 323/92), że „przy braku ustawowego przepisu szczególnego, określenie w regulaminie rady miejskiej innej niż zwykła większość głosów dla podjęcia uchwały przez radę narusza przepis art. 14 ust. 1 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie terytorialnym” (obecnie ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym). Przyznanie w statucie gminy przewodniczącemu rady gminy „głosu decyzyjnego” nie znajduje uzasadnienia w przepisach ustawowych, przez co narusza konstytucyjne zasady działania organów na podstawie i w granicach prawa (art. 2 i art. 7 Konstytucji RP). Zwykła większość głosów oznacza konieczność uzyskania większej ilości głosów „za” niż „przeciw”, przy czym żaden głos nie może mieć istotniejszego znaczenia niż pozostałe. Z tej przyczyny zakwestionowany § 50 ust. 2 załącznika do zaskarżonej uchwały należy uznać za sprzeczny z prawem w sposób istotny, co uzasadnia stwierdzenie jego nieważności.

Dalej sąd wskazał, że podstawy nieważności aktu organu gminy określa art. 91 ust. 1 usg, według którego uchwała lub zarządzenie organu gminy sprzeczne z prawem są nieważne. Zgodnie z art. 91 ust. 4 w przypadku nieistotnego naruszenia prawa organ nadzoru nie stwierdza nieważności uchwały, ograniczając się do wskazania, że uchwałę lub zarządzenie wydano z naruszeniem prawa. Przepisy art. 91 ust. 1 oraz ust. 4 wyróżniają zatem dwie kategorie wad uchwał lub zarządzeń organów gminy: istotne naruszenie prawa i nieistotne naruszenie prawa. Zgodnie ze stanowiskiem doktryny oraz z ustalonym orzecznictwem sądów administracyjnych, do istotnego naruszenia prawa należy zaliczyć naruszenie przez organ gminy podejmujący uchwałę lub zarządzenie przepisów o właściwości, podjęcie takiego aktu bez podstawy prawnej, wadliwe zastosowanie normy prawnej będącej podstawą prawną podjęcia aktu, jak również naruszenie przepisów regulujących procedurę podejmowania uchwały.

Sąd podkreślił także, że w niniejszej sprawie nie zachodzi żadna przesłanka umorzenia postępowania sądowego, ponieważ postępowanie sądowe nie stało się bezprzedmiotowe. Fakt uchylenia zaskarżonej części uchwały nie pozbawia sądu możliwości oceny merytorycznej zaskarżonej uchwały. Utrata mocy obowiązującej uchwały na skutek kolejnej uchwały organu stanowiącego powoduje jedynie wyeliminowanie części jej przepisów ze skutkiem od daty uchylenia (ze skutkiem ex nunc). Natomiast stwierdzenie nieważności konkretnego przepisu uchwały wywołuje skutki od chwili jego podjęcia (ze skutkiem ex tunc). W tej ostatniej sytuacji dany przepis uchwały należy traktować tak, jakby nigdy nie został podjęty (uchwalony). Ma to swoje znaczenie dla czynności prawnych podjętych na podstawie takiego przepisu. Trybunał Konstytucyjny w uchwale z 14 września 1994 r. (sygn. akt W 5/94, opub. w OTK 1994, cz. II, poz. 44) przyjął, że zmiana lub uchylenie zaskarżonej do sądu uchwały nie czyni zbędnym wydania przez sąd wyroku, jeżeli zaskarżona uchwała może być zastosowana do sytuacji z okresu poprzedzającego uchylenie lub zmianę. Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, że uchylenie lub zmiana zaskarżonej uchwały przed wydaniem wyroku nie czyni bezprzedmiotowym rozpoznania wniesionej na nią skargi.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z 12 września 2022 r., sygn. akt III SA/Kr 327/22

Aby zapewnić prawidłowe działanie i wygląd niniejszego serwisu oraz aby go stale ulepszać, stosujemy takie technologie jak pliki cookie oraz usługi firm Adobe oraz Google. Ponieważ cenimy Twoją prywatność, prosimy o zgodę na wykorzystanie tych technologii.

Zgoda na wszystkie
Zgoda na wybrane