Rada miasta podjęła uchwałę w sprawie wprowadzenia zmian w statucie miasta. Jako podstawę prawną wskazała art. 3 ust. 1, art. 18 ust. 2 pkt 1 i art. 41 ust. 1 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (DzU z 2023 r. poz. 40, ze zm.; dalej: usg). W uchwale znalazła się informacja, że w trakcie roku budżetowego, po zakończeniu każdego kwartału, do 15. dnia każdego miesiąca następującego po tym kwartale, prezydent przedstawia radzie pisemne sprawozdanie z zagranicznych delegacji swoich, pracowników urzędu oraz jednostek podległych, obejmujące całkowite wydatki związane z wyjazdem, uzasadnienie celowości wyjazdu, listę osób uczestniczących.
W ocenie organu nadzoru kwestia nakładania na prezydenta obowiązków informacyjnych i sprawozdawczych nie należy do kwestii ustrojowych gminy. Tym samym wykracza poza ramy delegacji ustawowej objętej art. 3 ust.1 usg. Postanowienia uchwały w sposób nieuprawniony nakładały obowiązki na organ wykonawczy. Przywołane przepisy ustawy o samorządzie gminnym nie dają radzie możliwości nakładania na prezydenta jakichkolwiek obowiązków informacyjno-sprawozdawczych. Takie działanie przekracza upoważnienie ustawowe i pozostaje w sprzeczności z art. 3 ust.1 usg, ponieważ rada nie jest władna do wydawania organowi wykonawczemu poleceń podjęcia konkretnych czynności, w szczególności w zakresie jego zadania ustawowego wynikającego z art. 30 ust. 2 pkt 4 usg. Szczegółowe rozliczanie prezydenta ze sposobu wykonywania przez niego zadań dotyczących realizacji budżetu, w tym rozliczanie z delegacji służbowych jego, pracowników urzędu czy też jednostek podległych, jest zbyt daleko posuniętą ingerencją w ustawowe kompetencje organu dotyczące wykonywania budżetu czy sprawowania nadzoru pracowniczego. Specyfika statutu gminy, wprowadzającego regulacje ustrojowe o znaczeniu kluczowym dla społeczności danej jednostki, nie obejmuje bieżących czynności i polecania wykonywania drobiazgowych sprawozdań z wykonywania nałożonych ustawowo obowiązków w zakresie realizacji budżetu.
Kwestionowane postanowienia nie mieściły się również w dyspozycji art. 22 ust. 1 usg stanowiącego, że organizację wewnętrzną oraz tryb pracy organów gminy określa jego statut. W obrębie organizacji wewnętrznej i trybu pracy organów gminy zawierają się sprawy związane z komisjami rady, określenie liczby wiceprzewodniczących rady, zasady tworzenia klubów, a także uregulowania w zakresie działalności rady i komisji rewizyjnej. Do spraw mieszczących się w pojęciu trybu pracy rady gminy zaliczyć należy ponadto inicjatywę uchwałodawczą, procedurę uchwałodawczą (postępowanie z projektami uchwał i ich uchwalanie), sposób realizacji zadań przez radnych i członków komisji, zasady i tryb składania interpelacji i zapytań oraz udzielania na nie odpowiedzi, dokumentowanie prac rady, uszczegółowienie procedury głosowania, w tym głosowania wyboru radnego na przewodniczącego i wiceprzewodniczącego oraz inne sprawy organizacyjne, nieunormowane w ustawie.
Uchwała pozostawała także w sprzeczności z ustawowym określeniem praw i obowiązków organów wykonawczych zawartych w art. 30 ust. 2 pkt 4 usg, który wskazuje, że do zadań wójta należy w szczególności wykonywanie budżetu.
Zmiana statutu nie mieściła się również w dyspozycji art. 18 ust. 2 pkt 2 usg mówiącego o tym, że do wyłącznej właściwości rady gminy należy stanowienie o kierunkach działania wójta i przyjmowanie sprawozdań z jego działalności.
Mając powyższe na uwadze organ nadzoru stwierdził nieważność uchwały w całości.
Rozstrzygnięcie nadzorcze wojewody podkarpackiego z 3 lutego 2025 r., nr P-II.4131.2.26.2025
