Rada miasta podjęła uchwałę w sprawie szczegółowych zasad wnoszenia inicjatyw obywatelskich, tworzenia komitetów inicjatyw obywatelskich, wymogów formalnych, jakim muszą odpowiadać składane projekty uchwał oraz zasad ich promocji. Jako podstawę prawną wskazała art. 41a ust. 5 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (DzU z 2021 r. poz. 1372, ze zm., dalej: usg), zgodnie z którym rada gminy określa w drodze uchwały: szczegółowe zasady wnoszenia inicjatyw obywatelskich, zasady tworzenia komitetów inicjatyw uchwałodawczych, zasady promocji obywatelskich inicjatyw uchwałodawczych, formalne wymogi, jakim muszą odpowiadać składane projekty. W uchwale znalazła się informacja, że projekt zgłoszony w ramach obywatelskiej inicjatywy uchwałodawczej ma zawierać pieczątkę i podpis radcy prawnego/adwokata potwierdzającego jego zgodność z prawem.
W ocenie organu nadzoru, konieczność uzyskania opinii określonej osoby lub instytucji czy uzgodnienia projektu uchwały z określonym organem – nie powinien być rozumiany jako wymóg formalny, o którym mowa w art. 41a ust. 5 usg. Wymogi te muszą się odnosić ściśle do samego projektu aktu prawnego, zatem powinny być odczytywane w kontekście przepisów rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z 20 czerwca 2002 r. w sprawie zasad techniki prawodawczej (DzU 2016 r. poz. 283).
To oczywiste, że w przypadku, gdy przepisy szczególne przewidują wymóg uprzedniego zaopiniowania bądź uzgodnienia projektu uchwały przez określony podmiot lub organ, to jego spełnienie stanowi warunek niezbędny do podjęcia zgodnej z prawem uchwały. Nie oznacza to jednak możliwości scedowania tego obowiązku na mieszkańców gminy wychodzących z obywatelską inicjatywą uchwałodawczą. Warunkiem skutecznego zgłoszenia projektu uchwały na podstawie art. 41a ust. 1 i ust. 2 usg jest zebranie podpisów pod projektem odpowiedniej liczby mieszkańców. Ustawodawca nie przewidział konieczności uzyskiwania akceptacji czy poparcia innych – poza wskazaną liczbą mieszkańców – podmiotów, wobec czego formułowanie w tym zakresie przez radę gminy warunku uzyskania podpisu radcy prawnego bądź adwokata potwierdzającego zgodność z prawem projektu uchwały nie znajduje prawnego umocowania, a zarazem narusza art. 41a ust. 5 usg. Dlatego organ nadzoru stwierdził nieważność uchwały.
Rozstrzygnięcie nadzorcze wojewody zachodniopomorskiego z 23 czerwca 2022 r. nr P-1.4131.214.2022.AB
