To rozwiązanie, które angażuje młodzież i daje poczucie sprawczości. W Opolu Szkolny Budżet Uczniowski (SBU) funkcjonuje jako program wpisany w politykę oświatową miasta na lata 2021–2030. Jego celem jest nie tylko poprawa warunków w szkołach, ale także nauka mechanizmów partycypacji społecznej. Uczniowie mają możliwość zgłaszania projektów, które później – po spełnieniu wymogów formalnych i poparciu przez rówieśników – trafiają pod głosowanie. Na ich realizację każda ze szkół średnich może otrzymać do 12 tys. zł, każda ze szkół podstawowych – do 6 tys. zł. Zwycięskie inicjatywy są finansowane z budżetu miasta – w 2025 roku Opole przeznaczyło na ten cel 320 tys. zł. Program obejmuje 38 placówek, dla których organem prowadzącym jest miasto.
Podobnie działa Uczniowski Budżet Obywatelski (UBO) w Wołominie. W tym roku, podobnie jak w poprzednim, samorząd przekazał na ten cel 100 tys. zł. Kwota jest podzielona pomiędzy szkoły w zależności od liczby uczniów. Za organizację UBO odpowiada dyrektor, który powołuje zespół roboczy składający się z nauczycieli, uczniów oraz przedstawicieli rady rodziców. W ramach dwóch poprzednich edycji uczniowie tworzyli strefy relaksu z pufami i sofami, organizowali warsztaty artystyczne i naukowe, kupowali sprzęt potrzebny podczas szkolnych uroczystości, a także projektowali gry i przestrzenie do aktywnego spędzania przerw.
Elżbieta Radwan
burmistrz Wołomina
W Wołominie wierzymy, że jeśli wprowadzimy młodzież w świat samorządności już na etapie szkolnym, to z czasem zaowocuje to świadomym, zaangażowanym społeczeństwem obywatelskim. Uczniowski Budżet Obywatelski to wyjątkowa inicjatywa, która uczy młodych ludzi odpowiedzialności obywatelskiej, współpracy i podejmowania decyzji dla dobra wspólnoty. Pomysł zrodził się z inicjatywy młodzieży – członków Młodzieżowej Rady Miasta Wołomin – we współpracy z radnym Karolem Cudnym. Już od początku projekt spotkał się z ogromnym entuzjazmem dyrektorów szkół, nauczycieli i rodziców, ale przede wszystkim samych uczniów. Z każdą edycją chcemy rozwijać ten projekt. Dlatego w tegorocznym regulaminie wprowadziliśmy ważną zmianę – zależy nam, aby w głosowaniu wzięło udział co najmniej 50 proc. uczniów danej szkoły. Dzięki temu chcemy zwiększyć zaangażowanie młodzieży i pokazać, że udział w podejmowaniu decyzji to ważny element życia społecznego. W planach mamy także zmianę harmonogramu – w edycji w 2026 roku rozpoczniemy działania we wrześniu, aby uczniowie z najstarszych klas mogli jeszcze w tym samym roku szkolnym zobaczyć efekty swoich pomysłów. UBO już dziś przynosi konkretne efekty – widać, jak szkoły się zmieniają. To inwestycja w postawy obywatelskie młodzieży, w jej samodzielność, odwagę i poczucie sprawczości. A dla nas, jako samorządu, to radość obserwowania, jak młodzi ludzie z pasją współtworzą swoje szkolne środowisko.
Arkadiusz Wiśniewski
prezydent Opola
Uczniowski budżet to nauka demokracji, współodpowiedzialności i obywatelskości w praktyce. Przynosi wiele korzyści. Z jednej strony w szkołach realizowane są projekty, o które zabiegają sami uczniowie, z drugiej to lekcja wiedzy o społeczeństwie w praktyce. Chcemy, żeby nasi uczniowie byli w przyszłości świadomymi obywatelami, którzy rozumieją, że budżet krajowy, miejski czy obywatelski, a takim jest jego szkolna odmiana, to nasze wspólne pieniądze, które biorą się z podatków i że trzeba je wydawać racjonalnie i odpowiedzialnie, dla wspólnego dobra. Na przestrzeni lat obserwujemy, że nasza inicjatywa okazała się sukcesem.
