Kilkanaście dni temu projekt nowelizacji ustawy o dochodach JST zaprezentowała wiceminister finansów Hanna Majszczyk. Projekt wykonuje wyrok Trybunału Konstytucyjnego, który orzekł w marcu, że art. 31 oraz 25 ustawy z 13 listopada 2003 roku o dochodach JST są sprzeczne z Konstytucją w zakresie, w jakim nie gwarantują województwom zachowania istotnej części dochodów własnych dla realizacji własnych zadań.
Zakwestionowane przez TK przepisy regulują mechanizm obliczania wysokości wpłat województw do budżetu państwa, tzw. janosikowego, oraz zasad podziału części regionalnej subwencji ogólnej. Trybunał stwierdził, że w ustawie nie wprowadzono jakichkolwiek regulacji zabezpieczających samorząd przed nadmiernym ubytkiem dochodów w okresie dekoniunktury w gospodarce. I dał parlamentowi 18 miesięcy na zmianę prawa – do tego czasu obowiązują stare przepisy.
Resortowa propozycja najbardziej zdumiała starostów, którzy też walczą o zmianę zasad płacenia janosikowego. Ośmieleni marcowym wyrokiem Trybunału postanowili zaskarżyć przepisy w ustawie o dochodach JST odnoszące się do powiatów. Koalicja Powiatów, pod wodzą starosty legionowskiego Jana Grabca, była jednak przekonana, że resort finansów wyciągnie wnioski z wyroku TK dotyczącego województw i zreformuje janosikowe także na szczeblu powiatowym. Powiat legionowski oddaje co roku skarbowi państwa nawet po kilka milionów złotych. W 2013 r. wpłacił niemal całą swoją nadwyżkę operacyjną, tj. 7,8 mln zł. W tym roku janosikowe wyniesie w jego przypadku ok. 7,2 mln zł.
Co teraz zrobią powiaty? – Po pierwsze, musimy złożyć skargę do Trybunału, bo jak widać, jest to jedyna prawnie skuteczna droga postępowania, pozwalająca wyjaśniać spory pomiędzy rządem a samorządem. Już dziesięć powiatów będących członkami naszej koalicji podjęło uchwały upoważniające starostów do złożenia skargi. Prace nad nią ostatnio trochę wyhamowały, bo czekaliśmy na projekt rządowy, ale w zaistniałej sytuacji pisanie skargi wznawiamy. Powinna być gotowa jeszcze w lipcu – powiedział „Wspólnocie” Jan Grabiec. – Po drugie, przygotujemy własny projekt nowelizacji ustawy, będący uzupełnieniem tego, co rząd wniesie do Sejmu. Duża grupa posłów z regionów, w których powiaty płacą janosikowe, deklaruje nam wsparcie. Chcemy to wykorzystać i poprosić ich o zgłoszenie projektu ustawy w formie inicjatywy poselskiej.
W środę 16 lipca na specjalnej konferencji prasowej w Sejmie poseł PO Andrzej Halicki powiedział, że złoży poprawkę do projektu ustawy, która ureguluje kwestie janosikowego także dla powiatów. Dodał, że jego zdaniem wnioski Trybunału Konstytucyjnego dotyczące janosikowego są analizowane przez Ministerstwo Finansow „średnio uważnie”, a obecny stan prawny jest szkodliwy nie tylko dla samorządów, które płacą janosikowe, ale także dla tych, które je otrzymują.
