W Parlamencie Europejskim odbyła się uroczystość Porozumienia Burmistrzów UE (EU Covenant of Mayors) – największej europejskiej inicjatywy skupiającej miasta i gminy działające na rzecz klimatu i energii. W wydarzeniu wzięło udział ponad 700 uczestników z całej Europy, w tym 150 burmistrzów i liderów lokalnych. Ceremonia była nie tylko okazją do podsumowania dotychczasowych osiągnięć, lecz także momentem refleksji nad rolą samorządów w budowaniu odpornej i neutralnej klimatycznie Europy. Szczególnie mocno wybrzmiało wystąpienie Hanny Zdanowskiej, prezydent Łodzi i członkini Europejskiego Komitetu Regionów, która zamknęła obrady, apelując o wzmocnienie finansowego wsparcia i partnerskiego traktowania miast w polityce klimatycznej UE.
Liderzy Europy: „Europa zaczyna się lokalnie”
Uroczystość otworzyły przewodniczące najważniejszych instytucji: Roberta Metsola (Parlament Europejski), Ursula von der Leyen (Komisja Europejska) oraz Kata Tüttő (Komitet Regionów).
– Zrównoważony rozwój to nie tylko cięcie emisji. To także tworzenie miejsc przyjaznych do życia. Wy nad tym pracujecie każdego dnia, a Europa jest z wami, by to się udało – podkreśliła Ursula von der Leyen. Roberta Metsola dodała: – Europa nie jest odległą ideą. Zaczyna się lokalnie – w waszych miastach, miasteczkach, dzielnicach… Dziękuję, że prowadzicie i pokazujecie, że Europa działa, gdy jest blisko społeczności.
Kata Tüttő zwróciła uwagę, że odporność polega nie tylko na przetrwaniu kryzysów, ale na przekształcaniu ich w trwałą zmianę: – Wzmacnianie obywateli, inwestycje w zieloną infrastrukturę i innowacje cyfrowe to klucz do miast, które nie tylko przygotowują się na przyszłość, ale ją współtworzą.
10 000 miast dla klimatu
Od 2008 r. do Porozumienia dołączyło ponad 10 000 miast i miasteczek, zobowiązując się do realizacji unijnych celów klimatyczno-energetycznych. Tegoroczna ceremonia – z udziałem ponad 150 burmistrzów i 700 uczestników – zbiegła się z symbolicznymi rocznicami: dekadą od porozumienia paryskiego oraz początkiem nowej kadencji instytucji UE. Samorządowcy mówili jednym głosem: długofalowe planowanie i konkretne działania na dole są warunkiem skutecznej realizacji ambicji na poziomie Europy. Jak ujął to burmistrz Pécsu Attila Péterffy: – Jeśli miasta i instytucje połączą siły, możemy nie tylko stawić czoła zmianie klimatu, ale także odbudować zaufanie do wspólnego działania i wzmocnić demokrację.
Nagrody za czyste ciepło
W centrum uroczystości znalazła się dekarbonizacja ciepłownictwa. Nagrody Porozumienia Burmistrzów 2025 trafiły do Domokos (Grecja), Lappeenranty (Finlandia) i Mechelen (Belgia) – miast, które pokazały, że lokalne strategie ciepłownicze potrafią przyspieszyć odchodzenie od paliw kopalnych, wciąż odpowiadających za ok. 70% ogrzewania budynków w Europie. – Niektórzy wciąż mówią, że zielona transformacja jest zbyt wielkim wyzwaniem. Wy udowadniacie, że lokalne działania mają wielki efekt – mówił komisarz Dan Jørgensen.
Hanna Zdanowska: miasta potrzebują realnych narzędzi i wsparcia
Zamykając obrady, prezydent Łodzi Hanna Zdanowska – pełniąca również funkcję krajowej ambasadorki Porozumienia Burmistrzów w Europejskim Komitecie Regionów – podkreśliła, że samorządy stoją na pierwszej linii europejskiej transformacji klimatycznej. – Ambicje polityczne stają się namacalne tylko wtedy, gdy są poparte jasnym finansowaniem i skutecznymi instrumentami wsparcia. W ramach Porozumienia udowodniliśmy, że nasze ambicje są właściwe. Teraz musimy zacieśnić współpracę ze szczeblem krajowym i unijnym, aby wywrzeć większy wpływ – mówiła.
Prezydent Łodzi przypomniała, że transformacja energetyczna jest motywem przewodnim jej ponad 15-letniej prezydentury. Wskazała na konkretne działania realizowane w Łodzi – od termomodernizacji budynków i rozwoju transportu publicznego, po zwiększenie powierzchni terenów zielonych i edukację klimatyczną mieszkańców. – To trudna podróż, ale nie poddajemy się i idziemy dalej! Najgorszą rzeczą byłoby zatrzymać się lub cofnąć w naszych ambicjach – zaznaczyła.
Zdanowska zwróciła również uwagę, że lokalna, czysta energia oraz efektywność energetyczna to najpotężniejsze narzędzia w walce z ubóstwem energetycznym i wzmocnieniu lokalnych gospodarek. – Konsumenci muszą widzieć i czuć namacalne korzyści – niższe rachunki, większy komfort, nowe miejsca pracy. Tylko wtedy zyskamy społeczne poparcie dla działań klimatycznych – podkreśliła.
W swoim wystąpieniu Hanna Zdanowska stanowczo zaapelowała, by przyszły budżet Unii Europejskiej wspierał miasta w sposób systemowy i partnerski. – Działania w dziedzinie klimatu i energii mogą stać się motorem trwałego dobrobytu Europy tylko wtedy, gdy wszystkie regiony i miasta będą miały dostęp do funduszy UE. Europa powinna postrzegać miasta nie jako zwykłych beneficjentów, lecz jako partnerów strategicznych – mówiła.
Wezwała też do przeciwdziałania dezinformacji klimatycznej oraz do umieszczenia obywateli w centrum polityk klimatycznych. – Musimy pracować nad zrównoważonym systemem gospodarczym, który działa na rzecz lokalnych społeczności z poszanowaniem ograniczeń planety – dodała.
Europa liczy na swoje miasta
Podczas ceremonii wielokrotnie podkreślano, że przyszłość Europy zależy od siły jej miast i gmin. Jak zaznaczył Raffaele Fitto, wiceprzewodniczący Komisji Europejskiej ds. spójności i reform: – Naszym zobowiązaniem jest pracować z miastami i sprawić, by wsparcie UE było prostsze, bardziej dostępne i bardziej efektywne – dla miast każdej wielkości.
Wspólne przesłanie uczestników było jednoznaczne: to w miastach i regionach rozgrywa się przyszłość europejskiej transformacji klimatycznej. A głos Hanny Zdanowskiej, wzywający do większego zaangażowania Unii w finansowe wsparcie lokalnych działań, stał się jednym z najmocniejszych akcentów brukselskiego spotkania. Jak podsumowała prezydent Łodzi: – Współpracując, mając spójne priorytety i skuteczne narzędzia, możemy zapewnić realizację celów klimatycznych i energetycznych Europy, a przede wszystkim – dobrobyt naszym obywatelom.
