Według raportu opublikowanego przez Najwyższą Izbę Kontroli skontrolowane gminy nie realizowały prawidłowo, rzetelnie i gospodarnie zadań w zakresie gospodarowania posiadanym zasobem mieszkaniowym. Środki przeznaczane przez gminy na wydatki związane z przeprowadzaniem inwestycji, remontów oraz modernizacji w gminnym zasobie mieszkaniowym stanowiły jedynie od 0,08% do 3,09% ich budżetów. Utrudniało to zadanie tworzenia warunków do zaspokajania potrzeb mieszkaniowych oraz negatywnie wpływało na utrzymanie w należytym stanie technicznym i estetycznym budynków w ponad 90% pochodzących sprzed 1945 r.
Prawidłowe prowadzenie gospodarki zasobem mieszkaniowym przez gminy powinno odbywać się na podstawie Programów wieloletnich oraz Zasad wynajmowania lokali, jednak w dwóch gminach program ten nie był w pełni aktualny, a jedna z gmin nie przyjęła go w ogóle. Ponadto w czterech gminach częściowo nieaktualne były Zasady wynajmowania lokali – zauważa NIK.
Według stanu na 30 września 2021 r. stawki czynszowe kształtowały się pomiędzy 2,38 zł a 6,85 zł za 1 m2 powierzchni. Tak przyjęte wielkości stanowiły odpowiednio od 0,6% do 1,6% wartości odtworzeniowej lokali mieszkalnych. Stawki te nie wystarczały dla odtworzenia posiadanych zasobów mieszkaniowych. Ponadto w dwóch gminach wystąpiły nieprawidłowości w zakresie ustalania właściwych stawek czynszowych za mieszkania komunalne.
Skontrolowane gminy w większości miały też trudności w dochodzeniu należności czynszowych (w latach 2018–2021 stwierdzono tam wzrost zaległości z tego tytułu łącznie o 4528,1 tys. zł, tj. o 22%). Wszystkie gminy prowadziły tu działania windykacyjne, jednak w trzech gminach przebiegały one w sposób nierzetelny – a także nie w pełni skuteczny, gdyż zadłużenie z powodu niezapłaconych czynszów w latach 2018–2021 wzrosło łącznie o 22%, z 20 144,7 tys. zł do 24 672,8 tys. zł. Na skuteczność działań windykacyjnych istotny wpływ miała m.in. pandemia COVID-19 i regulacje znacznie ograniczające możliwość eksmisji – wskutek których część dłużników przestało poczuwać się do obowiązku płatności zaległości czynszowych.
Mając na uwadze nieprawidłowości ujawnione w toku niniejszej kontroli, NIK wskazuje potrzebę:
- aktualizowania Programów wieloletnich i Zasad wynajmowania lokali, z uwzględnieniem zmian przepisów prawa powszechnie obowiązującego w aspekcie zmieniającej się sytuacji społeczno-gospodarczej w gminach;
- podejmowania działań zapewniających utrzymywanie gminnego zasobu mieszkaniowego na właściwym poziomie technicznym i estetycznym z uwzględnieniem efektywnej polityki czynszowej i windykacyjnej, a także możliwości pozyskiwania na ten cel środków pochodzących ze źródeł zewnętrznych;
- wprowadzenia mechanizmów zapewniających prawidłowe prowadzenie książek obiektów budowlanych, a także terminowe i w pełni rzetelne wykonywanie oraz dokumentowanie okresowych kontroli stanu technicznego i estetycznego budynków wchodzących w skład gminnego zasobu mieszkaniowego.
Źródło: nik.gov.pl
Pełna informacja o wynikach kontroli do pobrania