Sukces osiągnęły ostatnio Helsinki, które przez 12 miesięcy nie odnotowały ani jednego zdarzenia drogowego ze skutkiem śmiertelnym. W stolicy Finlandii za program odpowiedzialny jest Wydział Środowiska Miejskiego wraz z miejską policją, we współpracy z agencją bezpieczeństwa ruchu drogowego Liikenneturva. Te instytucje wspólnie planują, wdrażają i monitorują działania na rzecz bezpieczeństwa. Na większości ulic, zwłaszcza w obszarach mieszkalnych, przy szkołach i w centrum, obowiązuje limit 30 km/h, co znacząco zmniejsza ryzyko tragicznych zdarzeń. Równolegle miasto zmienia układ ulic i modernizuje infrastrukturę: przebudowuje niebezpieczne skrzyżowania, wydziela ścieżki rowerowe i tworzy bezpieczne przejścia dla pieszych, aby separować uczestników ruchu i ograniczać potencjalne konflikty.
Działania te wspiera egzekwowanie przepisów – instalowanie nowoczesnych fotoradarów i systemów monitoringu, realizowane przy udziale policji i Liikenneturva, podnosi dyscyplinę kierowców. Ważna jest także współpraca z partnerami zewnętrznymi: miasto korzysta z wiedzy ekspertów, organizacji społecznych i instytucji branżowych, stale doskonaląc strategię.
Istotnym uzupełnieniem jest edukacja, kampanie w szkołach i mediach. To, co czyni helsiński program pionierskim, to jego systemowy, ciągły charakter. Jak podkreślają władze miasta, Vision Zero nie jednorazową inicjatywą, lecz elementem trwałej polityki miejskiej, osadzonej w szerszym planowaniu urbanistycznym i rozwoju mobilności.
W Polsce od lat kierunki w bezpiecznej polityce drogowej wyznacza Jaworzno. Wdrażanie Wizji Zero rozpoczęto tu od przygotowania studium komunikacyjnego, dokumentu opartego na analizach ruchu, który wskazał, jak w ciągu dekady przekształcić układ drogowy. Władze miasta od 2013 roku konsekwentnie realizowały jego zalecenia, mimo że oznaczało to inwestycje liczone w setkach milionów złotych i konieczność mierzenia się z krytyką sceptyków. Podobnie jak w Helsinkach, najistotniejsze były zmiany infrastrukturalne: eliminacja tranzytu z centrum, budowa obwodnic, zwężanie pasów ruchu i wprowadzanie stref uspokojonego ruchu. Jaworzno zaczęło także „kameralizować” ulice, czyli przebudowywać je tak, aby wymuszały spokojną jazdę. Ograniczono parkowanie w newralgicznych miejscach, poprawiono oznakowanie i oświetlenie, tworząc przestrzeń bardziej czytelną i bezpieczną zarówno dla kierowców, jak i pieszych. Do tego doszła inwestycja w transport publiczny i sieć rowerową, co zachęciło mieszkańców do rezygnacji z samochodów.
Integralnym elementem programu, podobnie jak w stolicy Finlandii, stała się w Jaworznie edukacja mieszkańców. Miasto prowadzi kampanie informacyjne we współpracy z policją, strażą miejską i lokalnymi mediami, promując kulturę jazdy opartą na odpowiedzialności i wzajemnym szacunku.
Efekty są widoczne. Już od 2017 roku Jaworzno notowało wielokrotnie pełne lata bez żadnego śmiertelnego wypadku drogowego, a miasto, które jeszcze kilkanaście lat temu zmagało się z poważnymi problemami komunikacyjnymi, dziś uchodzi za najbezpieczniejsze w Polsce i jedno z najbezpieczniejszych w Europie
Paweł Silbert
prezydent Jaworzna
Jaworzno od wielu lat konsekwentnie realizuje program Wizja Zero, którego głównym celem jest wyeliminowanie ofiar śmiertelnych na drogach. Nasze miasto jako pierwsze w Polsce zdecydowało się na wdrożenie tego modelu, wzorowanego na rozwiązaniach skandynawskich i holenderskich. W praktyce oznacza to kompleksową przebudowę układu drogowego, wprowadzanie stref uspokojonego ruchu, stosowanie nowoczesnych rozwiązań poprawiających bezpieczeństwo pieszych i rowerzystów oraz wyprowadzanie ruchu tranzytowego poza osiedla mieszkaniowe. Kiedy kilkanaście lat temu zdecydowaliśmy się na wprowadzenie Wizji Zero, wielu uważało to za eksperyment. Dziś widzimy, że była to właściwa droga – Jaworzno jest bezpieczniejsze, a liczba tragedii na drogach wyraźnie spadła. To nasz wspólny sukces – władz, inżynierów, ale przede wszystkim mieszkańców, którzy potrafili zaakceptować i zrozumieć zmiany. Wizja Zero nie jest jednak projektem skończonym. To proces, który stale wymaga uważności, nowych rozwiązań i dalszej konsekwencji.
