Rada gminy podjęła uchwałę w sprawie ustanowienia zasad przyznawania sołtysom diet i zwrotu kosztów podróży służbowych. Jako podstawę prawną wskazała art. 37b ust. 1 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (DzU z 2023 r. poz. 40, ze zm.; dalej: usg). Ustalono w niej miesięczną dietę związaną z pełnieniem funkcji sołtysa, stanowiącą rekompensatę wydatków wynikających z wykonywania obowiązków. Przepis ten, jak również kolejne jego jednostki redakcyjne uchwały, nie zawierały zasad potrącania diety w przypadku, gdy sołtys nie wykonuje obowiązków wynikających z pełnionej funkcji.
Jak zauważył organ nadzoru, tak przyjęta konstrukcja uchwały sprawiała, że ustalona w stałej kwocie dieta w formie ryczałtu miesięcznego traciła charakter rekompensacyjny, a przyjęła charakter stałego, miesięcznego wynagrodzenia, niezależnego od kosztów związanych z pełnieniem funkcji.
W uchwale wskazano również, że z tytułu podróży służbowej sołtysowi przysługuje zwrot kosztów na zasadach określonych w odpowiednich przepisach prawa. Z art. 37b ust. 1 usg wynika, że przyznanie sołtysom prawa do diet i zwrotu kosztów podróży służbowych nie jest obligatoryjne. Przemawia za tym zwrot „może ustanowić zasady”, którym posłużył się ustawodawca. W przypadku, gdy rada zdecyduje się na podjęcie uchwały ustalającej zasady wypłacania diet przewodniczącemu organu wykonawczego jednostki pomocniczej, tego typu dokument powinien regulować zasady dotyczące zwrotu kosztów podróży. Z omawianej uchwały nie wynikało jednoznacznie, w związku z którymi przepisami i na jakich zasadach sołtysowi przysługuje zwrot kosztów podróży. Tym samy rada nie wypełniła delegacji ustawowej wynikającej z art. 37b ust. 1 usg.
W orzecznictwie sądowo-administracyjnym wielokrotnie podnoszono, że taki akt powinien zawierać postanowienia jasne, przejrzyste, niebudzące wątpliwości interpretacyjnych. Każdy przepis prawny powinien być skonstruowany poprawnie z punktu widzenia językowego i logicznego. Precyzja przepisu powinna przejawiać się tworzeniem dokumentów klarownych i zrozumiałych dla ich adresatów. Ważne jest zatem, aby treści nakładanych obowiązków i przyznawanych praw przejawiały się w normach prawnych niebudzących wątpliwości.
Mając powyższe na uwadze organ nadzoru stwierdził nieważność uchwały w całości.
Rozstrzygnięcie nadzorcze wojewody podlaskiego z 31 stycznia 2025 r., nr NK-II.4131.25.2025.PB
