Jak wskazano w raporcie, instytucjonalizacja GZM miała pozytywny wpływ na wzrost PKB na mieszkańca, który w cenach stałych w okresie 2021–2023 szacowany jest na około 1,3 punktu procentowego. Oznacza to, że metropolia nie tylko efektywniej zarządza usługami publicznymi, ale stanowi również motor napędowy gospodarki regionu.
Analiza ekonomiczna wykazała, że szybszy wzrost PKB przełożył się bezpośrednio na finanse publiczne. Wpływy z podatku PIT od mieszkańców GZM były w latach 2021–2023 średnio o 0,7 punktu procentowego wyższe niż w scenariuszu, w którym ustawa o GZM nie zostałaby przyjęta. „Można stwierdzić, że dzięki pozytywnemu efektowi rozwojowemu, koszt funkcjonowania metropolii dla budżetu państwa jest w rzeczywistości niższy niż zakładano. Ustawowe przekazanie 5% (od 2023 r. 5,75%) dochodów z PIT do GZM jest częściowo rekompensowane przez wzrost wpływów podatkowych. Oszacowania wskazują, że faktyczny koszt dla budżetu państwa, w kontekście samych dochodów z PIT, to ok. 4,3%” – podkreślają autorzy raportu.
Badanie identyfikuje również kluczowe efekty społeczno-gospodarcze. W obszarze rynku pracy odnotowano istotnie wyższą dynamikę wzrostu dojazdów do pracy między gminami należącymi do GZM w latach 2016–2021 w porównaniu z gminami spoza metropolii, co potwierdza zacieśnianie relacji gospodarczych i integrację lokalnego rynku pracy. Pozytywne rezultaty zaobserwowano także w zakresie przedsiębiorczości i osiedlania – przynależność do GZM wpłynęła korzystnie na dynamikę wskaźników atrakcyjności osiedlania się (saldo migracji, ogólna zmiana populacji, liczba mieszkań oddanych do użytku) oraz rozwój przedsiębiorczości, mierzony liczbą nowo zarejestrowanych firm w gminach metropolitalnych.
Z raportu wynika, że pozytywne efekty instytucjonalizacji metropolii ujawniają się z pewnym opóźnieniem – najsilniejszy wzrost zaobserwowano w latach 2021–2023. Jednocześnie zauważono, że impuls rozwojowy jest silniejszy w tych częściach GZM, które już wcześniej charakteryzowały się wyższą dynamiką rozwoju. W najsłabszych gospodarczo obszarach metropolii badacze odnotowali natomiast brak dodatkowego impulsu, a nawet pewien efekt ujemny.
W konkluzji autorzy raportu zwracają uwagę, że instytucjonalizacja metropolii może prowadzić do pogłębienia zróżnicowań wewnętrznych. Dlatego rekomendują, aby już na etapie projektowania ram prawnych dla kolejnych metropolii – w tym planowanej Metropolii Pomorskiej – przewidzieć instrumenty wyrównawcze, które zapewnią, że także słabsze gospodarczo gminy odniosą realne korzyści z powstania nowej instytucji.
